Ziyaret Tavafı

Tavaf, Hacerülesved’in bulunduğu köşeden veya hizasından başlayıp Kâbe’nin etrafında yedi defa dönmektir. Her bir dönüşe “şavt” denir. Yedi şavt bir tavaftır.
Ziyaret tavafı farzdır. Haccın ikinci rüknüdür. Ziyaret tavafı Arafat’tan döndükten sonra yapılır. Arafat vakfesi yapılmamışsa ziyaret tavafı sahih olmaz. Yedi şavtın (tavafın) dördü farz, üçü vâciptir.

TAVAFIN GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI
1. Tavaf niyeti: Tavaf yapmanın kalben belirlenmesi gereklidir. Dil ile söylenmesi müstehaptır. Niyetsiz tavaf geçersizdir. Niyette yapılan tavafın çeşidini belirlemek gerekli olmayıp sadece tavafa niyet yeterlidir.
2. Tavafı Harem-i şerifin içinde ve Kâbe’nin etrafında yapmak. Kâbe’nin etrafında tavaf yapılan yere “metâf” denir.
3. Şavtların çoğunu yani en az dördünü yapmış olmak.
4. Tavafı zamanında yapmak. Farz tavafın zamanı kurban bayramının birinci günü şafak söktüğü zaman başlar ve ömür boyu devam eder. Ancak bayram günlerinden sonraya kalırsa bir ceza kurbanı gerekir. Ziyaret tavafının bayramın ilk günü yapılması en faziletlisidir. Bir özürden dolayı yapamayan kimse, daha sonra gelip bu tavafı yapar ve farzını yerine getirmiş olur.

TAVAFIN VÂCİPLERİ
1. Hadesten tahâret. Tavaf yapan kimse, cünüp veya abdestsiz olmamalıdır.
2. Setr-i avreti temin etmek.
3. Tavaf esnasında Kâbe’yi sol tarafa almak.
4. Tavafa Hacerülesved’den veya hizasından başlamak.
5. Tavafı hatîm denen Kâbe’ye bitişik kısmın dışından dolaşarak yapmak.
6. Farz ve vâcip olan tavafları yedi şavta tamamlamak.
7. Gücü yetenlerin tavafı yürüyerek yapması.
8. Tavaf namazı kılmak. İster farz ister vâcip ister nâfile olsun her tavaftan sonra iki rek‘at tavaf namazı kılmak vâciptir. Kerâhet vaktiyse daha sonra kılınabilir. Tavaf namazını makam-ı İbrahim’in arkasında kılmak müstehaptır. Ancak izdiham varsa uygun bir yerde kılınabilir.

TAVAFIN SÜNNETLERİ
1. Necâsetten tahâret. Vücut ve elbiselerin temiz olması.
2. Tavafa başlarken Hacerülesved veya hizasına Rüknülyemânî tarafından gelmek.
3. Tavafa başlarken her şavtın sonunda Hacerülesved’i öpmek veya uzaktan selâmlamak. Rüknülyemânî’ye de her iki elini veya sadece sağ elin avucu sürülerek selâmlanması müstehaptır. Hacerülesved’i öpmek amacıyla kimseye eziyet etmemelidir. Aksi takdirde sünnet olan bir ameli yaparken harama düşülmüş olunur.
4. Arkasından sa‘y yapılacak tavafların ilk üç şavtında erkeklerin remel yapması. Remel, tavafta kısa adımlarla koşarak ve omuzları silkerek çalımlı ve çabuk yürümektir. Kadınlar remel yapmazlar.
5. Remel yapılan tavafların her şavtında erkeklerin ıztıbâ‘ yapması. Iztıbâ’, ridânın bir ucunu sağ koltuk altından geçirip sol omuz üzerine atmaktır. Böylece sağ omuz ve kolu ihram dışında bırakmaktır. Tavaf bitince omuz örtülür.
6. Tavafın bütün şavtlarını ara vermeden yapmak.
7. Erkekler mümkün olduğu kadar Kabe’ye yaklaşarak, kadınların ise erkeklerin arasına karışıp sıkışmayacak bir uzaklıktan tavaf etmeleri.

DİĞER TAVAFLAR
Ziyaret tavafından başka hacla ilgili olarak “kudüm tavafı”, “veda tavafı” vardır.
Kudüm tavafı. Arafat’tan önce Mekke’ye ilk giren kimsenin Kâbe’yi ziyaret için yaptığı tavaf olup sünnettir.
Vedâ tavafı. Mekke’den ayrılırken en son yapılan tavaf olup vâciptir. Umrede yapılan tavafa ise “umre tavafı” denir.
Hac ve umreyle ilgili olmayan tavaflar ise şunlardır:
Nezir (adak) tavafı. Tavaf yapmayı adayan kimsenin bunu yerine getirmesi vâciptir.
Tahiyyetü’l-mescid tavafı. Mescid-i Harâm’a her girildiğinde oraya hürmet ve Kâbe’yi selâmlama niyetiyle yapılan tavaftır.
Nâfile tavaf. Mekke’de bulunduğu sürece sevap olsun diye yapılan tavaftır.
Bunların hepsinin sıhhat şartları, vâcipleri, sünnetleri ve yapılış şekilleri aynıdır.