Kıraat

Kıraat, Kur’an okumaktır ki, yeri kıyamdır. Namazın rüknü olup, imama uyan kimseden düşmüştür. Farz namazların ancak iki rekatında, vacip ve nafile namazların her rekatinde bir uzun veya üç kısa ayet okumak farzdır.  Fatiha okunduğunda bu farz yerine getirilmiş olur. Özellikle Fatiha’nın kendisini okumak ise, namazın vaciplerindendir.  Yine Fatiha’yı sûreden önce okumak da ayrıca vaciptir.

Kıraatta dikkat edilmesi gereken, harflerin telaffuzlarını manayı bozmayacak şekilde düzgün çıkarmaktır. Ayrıca namaz kılanın kendisi işitebilecek derecede dili ile harfleri belirterek Kuran-ı Kerim ayetlerinden bir miktar okuması gerekir.

İmama uyan kimse namazda ne Fatiha’yı ne de Fatiha’ya ilave edilen sure ve ayeti okumaz. Misafire uyan mukim kimse imam ikinci rekatte selam verince, kalkıp iki rekat daha kılarken, kıraat etmez.  Yani Fatiha’yı okumaz. İmam arkasında kılar gibi, ayakta, bir şey okumaz. Diğer görüşe göre tek başına namaz kılan kimse gibi okuyabilir.

Kıraat Esnasında Kaçınılacak Hususlar

1) İkinci rekatte birinci rekatta okunandan 3 ayet fazla okumak mekruhtur.
2) İmamın aynı namazların aynı rekatlarında aynı ayetleri okumayı adet edinmesi mekruhtur. Yalnız kılanlar için de her namaz için böyledir denildi. Ara sıra başka ayet okunmalıdır.
3) Birinci rekatta okuduğunu, ikinci rekatta da okumak tenzihen mekruhtur. Ancak birinci rekatta Nas suresi okunursa, ikinci de tekrar olur. Çünkü tersine okumak daha kerihtir.
4) İkinci rekatta, birinci rekatta okuduğundan sonraki bir kısa sureyi atlayarak, daha sonraki okumak mekruhtur. Aşağıya doğru iki sure atlayıp sonrakini okumak mekruh değildir. Bu kısa surelerde böyledir.
5) Sübhaneke’yi eûzü besmeleyi ve amin lafzını sesli olarak okumak (cehri kıraat) mekruhtur. Bunlar gizli okunmalı.
6) Kıraati, rükûa giderken tamamlamak mekruhtur.
7) İkinci rekatta kasten birinci rekatta okunan surenin üstündeki sureyi okumak mekruhtur. Fakat başlanılmış ise terk edilmemelidir. Unutarak yapmak mekruh değildir.

Namazda kıraat ile ilgili detaylı bilgiler ile kıraat hakkında sorulan sorulara verilen cevapları içeren videoyu izlemenizi tavsiye ederiz.

ŞAFİİLERE GÖRE KIRAAT
Şafiilere göre kıratta Fatiha’nın okunması herkes için farzdır. İster imam, ister muktedi, ister münferit olsun. Fatiha’dan sonra zammı sûre okumak sünnettir. Muktedi, yalnız gizli namazlarda veya imamın sesini işitmediği cehri namazlarda zammı sûre okur. Sonradan gelip zamanında imama yetişemeyen (mesbuk) müstesna namaza duran herkes, her rekatta Fatiha okumakla mükelleftir.
Fatiha’nın sahih olmasının şartları şunlardır:
1. Namaz kılanın Fatiha’yı kendi işiteceği kadar açıktan okuması.
2. Bütün harflerini okuması. Bir harfini ve Fatiha’nın on dört şeddelerinden birisini bırakırsa kıraati fesada gider.
3. Bir harfi başka bir harf ile değiştirmemesi. Mesela: Bir kimse “dad” harfini “za” harfine çevirerek okursa kıratı sahih değildir. “Dâllin” yerine “Zâllin” demek gibi.
4. Manayı değiştirecek bir hareke hatası yapmamak. Meselâ (En’amte) deki “ta” harfini zamme veya kesre ile bilerek okuyan kimse tehlikeye girer. Bilmeyerek veya unutarak okursa doğrusunu okuması gerektiği gibi, sehiv secdesi de yapacaktır.
5. Arapça olarak okumak.
6. Kıraatte tertibe riayet etmek
7. Muvalat etmek. Yani kelimeleri ardı ardınca okuyup aralarında teneffüs miktarından fazla fasıla vermemek.
8. Her rekatta besmele ile Fatiha’yı okumak.
9. Ayakta okumak. Hasta olmayan kimse Fatiha’nın tümünü veya bir kısmını ayakta değil, rükûda veya rükûa varırken okursa namazı batıldır.
Musalli Fatiha’yı bilmezse, yerine Kur’an-ı Kerimin herhangi bir yerinden yedi ayet okur. Onu da bilmezse yerine Allah’ı zikreder. Yalnız Fatiha yerine okunacak şey, Fatiha’dan eksik olmamalıdır. Zikir de bilmezse Fatiha okunacak kadar durmalıdır. Fatiha’nın mealini okumak caiz değildir.
Kıyamda iftitah tekbirini aldıktan sonra, gizlice iftitah duasını okumak, sonra eûzü çekmek sünnettir. İmamın Fatiha’dan sonra ve zammı sûreden önce belli duayı okuması sünnettir. Fatiha’dan sonra “amin” demek sünnettir. Sabah namazının her iki rekatında, diğer namazların ilk iki rekatında Fatiha’dan sonra zammı sure okumak da sünnettir.