Tilavet Secdesi

Tilavet Secdesi; namazda veya namaz dışında Kur’an-ı Kerim’de bulunan 14 secde ayetinden birisinin okunması halinde yapılması gereken secdedir. İster namaz dışında ister namaz içinde olsun bu secde ayetlerinden biri okunur veya işitilir ise; bir defa secde yapmak vaciptir.

Kur’an-ı Kerim’de bulunan 14 secde ayetinin sure adı ve ayet numaraları şu şekildedir: A’raf 7/206, Ra’d 13/15, Nahl 16/49, İsra 17/107, Meryem 19/38, Hacc 22/18, Furkan 25/60, Neml 27/24, Secde 32/16, Sad 38/24, Fussilet 41/37, Necm 53/62, İnşikak 84/21, Alak 96/19.

Tilavet secdesinin sesli veya sessiz okunmasının arasında bir fark yoktur. Harflerinin tamamı okunduğu taktirde hem okuyana, hem işitene secde yapmak vacip olur. Namaz kılmakla yükümlü olan her Müslüman, gerektiğinde tilavet secdesini yapmakla da yükümlüdür. Yani, namaz kılması farz olan her insanın, secde ayetini okuduğunda ya da duyduğunda tilavet secdesini yapması da vaciptir.

Fakat sarhoş, abdestsiz veya cünüp olan normal bir Müslümanın, tilavet secdesini işitmesi halinde; tilavet secdesi yapması ona borç olur. Abdest aldıktan veya temizlendikten sonra onun tilavet secdesi yapması gerekir. Tilavet secdesine en uygun zamanı, secde ayeti okunduktan hemen sonradır. Namazda secde ayeti okunduğu taktirde, vakit geçirmeden hemen secde etmek gerekir. Geciktirilmesi doğru değildir.

Namaz içinde kıraat esnasında secde ayeti okunduktan sonra secdeye varıldığı taktirde, secde etme uygulaması gerçekleşmiş olacağından, yapılan bu secde; hem namaz secdesi ve hem de tilavet secdesi yerine yapılmış kabul edilir. Zira bunda bir kolaylık vardır. Ancak namaz dışında secde ayetinin okunması halinde, hemen secde yapılabileceği gibi onun bir süre geciktirilmesinde sakınca yoktur. Fakat unutulmaması için fazla geciktirilmemesi daha uygundur. Hemen secde etme imkanı olmadığında dinleyenlerin “Semi’nâ ve eta’nâ ğufraneke Rabbena ve ileyke’l masir” demeleri müstehabdır.

Tilavet secdesi için niyet etmek şarttır, fakat tayin şart değildir. Bu bakımdan birkaç secde ayetini okumuş ya da dinlemiş olan bir kimse, bunların sayısınca tilavet secdesi niyetiyle secde eder. Tilavet secdesine namaz içinde sadece kalp ile niyet edilir. Namaz dışında ise dil ile de niyet edilmelidir. Tilavet secdesi yapmak için okuyanın öne geçmesi, dinleyenlerin de onun arkasında saf tutmaları ve imama uyarak secde yapmaları müstehabdır.

TİLAVET SECDESİ GEREKMEYEN HALLER

Şu durumlarda tilavet secdesinin yapılması gerekmez:
a) Secde ayeti dille okunmadığı halde sadece yazılırsa,
b) Secde ayeti hecelenerek harf harf okunur, okutulur ya da dinlenirse,
c) İmama uyarak cemaatle namaz kılan bir muktedi, secde ayetini okursa, (çünkü muktedinin kıraati geçersizdir)
d) Secde ayeti yankı halinde duyulursa; tilavet secdesi yapması gerekmez. Radyo, tv, hoperlör aracılığı ile gelen ses yankı değil; doğrudan sesin nakli kabul edildiği için bu gibi cihazlardan secde ayeti sonucu tilavet secdesi yapmak gerekir. (Hele canlı yayından ise)

TİLAVET SECDESİNİN YAPILIŞ ŞEKLİ

a) Namaz Dışında:
Tilavet ayeti okunduğu zaman ayağa kalkılır. Kıbleye dönülür. Sonra Tilavet Secdesi yapmaya niyet edilir. Eller yukarıya kaldırılmadan “Allahu Ekber” diyerek doğruca secdeye inilir. Secde halinde iken üç defa “Sübhane Rabbiye’l-A’la” denir. Tesbihten sonra “Allahu Ekber” diyerek doğruya ayağa kalkılır. Secdeden kalkılırken “Gufraneke Rabbena ve İleyke’l-Masir” denir. Selam verilmeden, secdeden önceki duruma geçilir veya dağılınır.

b) Namaz İçinde:
Namaz içinde Tilavet ayetinin okunması halinde, şayet secde ayetinden sonra bir kaz ayet daha okunacak ise; eller kaldırılmadan hemen “Allahu Ekber” denir ve doğruca secdeye varılır.
Secde halinde üç defa “Subhane Rabbiye’l-A’la” denir ve namaz dışındaki secdede olduğu gibi tekbir ile doğruca ayağa kalkılır. Sonra kıraatte kalındığı yerden okumaya ve namaz kılmaya devam edilir.
Şayet, secde ayetinden sonra başka bir ayet okunmayacak ise; Tilavet secdesi niyeti de yapılarak hemen rükua ve sonra da secdelere inilip namaz tamamlanır. Bu durumda namaz içindeki rüku ve secdeler, aynı zamanda Tilavet Secdesi yerine de geçmiş olur.