Hac Nedir?

Hac, Arafat’ta belirlenen özel vaktinde vakfe yapmaktan (bir miktar durmaktan) ve Kâbe-i Muazzama’yı usulü üzere tavaf ederek ziyaret etmekten ibaret olan bir ibadettir. İslâm’ın şartlarından beşincisidir. Mal ve bedenle yapılan bir ibadettir. Hac yapan kimseye “hacı” denir. Çoğulu “hüccac”dır.

Hac ibadeti hicretin 9. yılında farz kılınmıştır. Belirli şartları taşıyan müslümanların ömründe bir defa hacca gitmesi farzdır. Farz oluşu kitap, sünnet ve icmâ ile sabittir. Hac ibadetini inkâr etmek, onu küçümsemek veya alay etmek dinden çıkmaktır. Böyle bir hataya düşen kimse tövbe etmeli, imanını tazelemeli, bu ibadetin farz olduğuna iman etmeli ve şartlarını taşıyorsa hacca gitmelidir.
Allah Teâlâ Âl-i imrân sûresi 96. ve 97. âyet-i kerimelerde şöyle buyurmaktadır: “İnsanlar için yeryüzünde kurulan ilk ev Mekke’de bulunan, her şeyi ile mübarek yapılan ve âlemler için hidayet kaynağı olan Kâbe’dir. Orada apaçık deliller vardır. İbrahim’in makamı vardır. Kim oraya girerse emniyette olur. Oraya gitmeye gücü yeten herkese Allah için Kabe’yi ziyaret etmek, Allah’ın insanlar üzerindeki bir hakkıdır (onlara farz kıldığı bir vazifedir). Kim inkâr ederse bilsin ki, Allah’ın âlemde hiç kimseye ihtiyacı yoktur.”
Peygamber Efendimiz de (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “İslâm beş esas üzere kurulmuştur. Bunlar, Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın elçisi olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, ramazan orucunu tutmak ve Beytullah’ı (Kâbe’yi) haccetmektir.” (Buhari, İman, 1,2; Müslim, İman, 19-22, Tirmizi, İman, 3)

Bütün İslâm âlimleri de haccın farz olduğunda ittifak etmişlerdir.
İmâm-ı Âzam ve Ebû Yusuf’a göre hac fevridir, yani yükümlünün gerekli şartları taşıdığı ilk yılda haccetmesi gerekir. Dinen geçerli bir mazeret olmadan ertesi seneye geciktirmek günahtır. İmam Muhammed’e göre ise hac ömrîdir; yani hac ile yükümlü olan kimse bunu ilk yılda yapmak zorunda değildir, ömrü içinde yapması yeterlidir. Ancak bu kimsenin hac veya umreyi geciktirmeksizin yapması sünnettir. İmam Muhammed’in görüşü müslümanlara kolaylık sağlayacağı için daha uygundur.

Bununla birlikte şartlar oluştuktan sonra, önemli bir sebebi yoksa hemen hacca gitmelidir. Çünkü ölümün ne zaman geleceği ve insanın ne hallere düşeceği bilinmediği için ihtiyatlı davranmak gerekir.
Haccın farz, vâcip ve sünnet olan herhangi bir işine “nüsük” denir. Bunun çoğulu “menâsik”tir. Nüsük, hacda yapılan her bir ibadete verilen addır.
Hac için ihram şarttır.
Ziyaret edilecek yerler Kâbe, Arafat ve çevresidir.
Hac ayları şevval, zilkade ve zilhicce aylarıdır.
Arafat’ta vakfe Arefe günü (zilhicce ayının dokuzuncu günü) yapılır.
Ziyaret tavafının süresi kurban bayramı sabahıyla başlar. O günlerde yapılamazsa ömrün sonuna kadar yapılma imkânı vardır. Bir özür yoksa bu farzı kurban bayramının ilk günlerinde yerine getirmelidir.
Mekke-i Mükremme ve Medine-i Münevvere çevresindeki belirli bir alana Haremeyn= iki haram (korumaya alınmış kutsal) bölge denir. Mekke hareminin merkezini Kâbe ve Mescid-i Harâm oluşturur.
Harem bölgesinin dış çevre sınırları ile ihrama girme yerleri olan mîkatlar arasında kalan alana da “Hil bölgesi” denir.
Medine Harem bölgesinin merkezi Peygamber Efendimiz’in (s.a.v) nurlu mescididir. Bu mescide Mescid-i Nebevî denir.