Cünüp ve Cenabet Ne Demek

Cünüp, cenabet ve ihtilam kelimelerinin ne demek olduğunu detaylı şekilde öğrenmek ister misin? O halde her üç kelimenin İslami açıdan irdelendiği bu yazımızı okuyunuz…

CÜNÜP

Kur’an-ı Kerim’de Maide Suresinin 6. ayetinde şöyle buyuruldu. “Ey iman edenler! Namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi ve -başlarınıza mesh edip- her iki topuğa kadar da ayaklarınızı yıkayın. Eğer cünüp iseniz, iyice yıkanarak temizlenin.”
Boy abdesti alması (gusletmesi) gereken kimseye cünüp denilir. Erkek veya kadından ihtilâm, oynaşma, bakma, düşünme veya benzeri sebeplerle meninin gelmesiyle kişi cünüp olur.
Cinsi münasebetle meni gelmese de kişi cünüp sayılır. Bunun için sünnet mahallinin kadının cinsel organında kaybolması gerekir. Übey b. Ka’b’tan rivayete göre, Rasûlullah (s.a.s.), İslâm’ın ilk yıllarında elbisenin azlığından dolayı, inzalsiz cima hâlinde yıkanmamayı bir ruhsat kıldı. Daha sonra ise guslü emretti: Ruhsatı kaldırdı. Ebû Dâvud şöyle der: “Übey bununla sudan dolayı suyu kasdetmiştir. Bu da meninin gelmesinden dolayı guslün gerektiğini ifade etmektedir.” (Ebû Dâvud, Tahare, 381; İbn Mâce, Tahare, 111; Ahmed b. Hanbel, V, 115-116) Bu hadisten anladığımıza göre inzalsiz cima’ın hükmü cünüplüktür ve guslü gerektirir.

Bir kimse uykuda iken rüya görme yoluyla boşalırsa cünüp sayılır. Böyle bir durumla karşı karşıya kalan kişi uyandığında, elbiselerinde veya yatağında herhangi bir ıslaklık ile karsılaşmazsa, Hz. Peygamber (s.as.)’in şu emirlerine göre hareket eder: “Rasulullah (s.a.s.)’a ihtilâm olduğunu hatırlamadığı halde (çamaşırında) ıslaklık bulan adam(ın) durumu soruldu. Efendimiz, Gusletsin buyurdular. İhtilâm olduğunu gören, fakat ıslaklık görmeyen kişinin durumu sorulduğunda, Gusûl gerekmez buyurdular. Ümmü Süleym, (ihtilâm olan kadın için; Bunu gören kadına da gusül icap eder mi? diye sordu. Rasûlullah Evet, çünkü kadınlar erkeklerin benzeridirler şeklinde cevap verdi.” (Ebû Davud Terceme ve Şerhi, Tahare, I, 423; Tirmizî, Tahâre 82). Sarhoş ve baygın kimseler de aynı durumdadır. Kadınlarda meninin dışarıya çıkması çok az vaki olduğu için, rüyada ihtilam olan bir kadın ihtiyaten yıkanmalıdır.

Cünüp iken yemek yeme, su içmek, yatmak ve Allah’a zikretme gibi eylemlerde bulunmak caizdir. Hz. Âişe (r.an), “Rasûlullah (s.a.s.) cünüp olarak yatmak istediği zaman namaz abdesti gibi bir abdest alırdı.” demektedir. (İbn Mâce, Tahare, 99). Cünüplükte fazla beklememek ve ilk namaz vaktinden önce gusül abdesti almak gerekmektedir. Bir namaz vaktini hiçbir özür yokken cünüp geçiren kimse sorumlu duruma düşer. Ali (r.a.), Rasûlullah’ın şöyle buyurduğunu haber vermiştir: “İçinde resim, köpek ve cünüp bulunan eve melekler girmez. ” (Ebû Dâvud Libas,129; Nesâî, Tahare,167) Hadisten de anlaşıldığına göre guslü geciktirerek cünüp kalmaya devam etmek ve namaz vaktini geciktirmek tehlikelidir. Hadiste kastedilen cünüplük, namaz vaktini geçirmeye sebep olan cünüplüktür.

Cünüp olana haram olan şeyler:
1. Namaz kılamaz. Allah (c.c.), cünüp olan kişinin temizleninceye kadar namaza yaklaşmasını, yasaklamıştır: “Ey iman edenler… Cünüp iken de gusledinceye kadar namaza durmayın. ” (en-Nisa, 4/43).

2. Oruç tutamaz. Eğer uykuda ihtilâm olunup da sabahleyin bunun farkına varılırsa hemen gusledilip oruca devam edilmelidir. Fakat cünüp olarak oruç tutulamaz.

3. Cünüp olan kişi Kur’an okuyamaz. Cumhûr’a göre cünüp olan kişinin Kur’an okuması haramdır. Hz. Ali, “Cünüplükten başka hiçbir şey O’nu (Rasülullah’ı) Kur’an okumaktan alıkoyamazdı.” (Ebu Dâvud Terceme Şerhi, I, 405; Nesâî, Tahare, 170) demiştir.

4. Kur’an’a el süremez, kendisine Kur’an okunmaz. “Şüphesiz bu, korunmuş bir kitapta bulunan değerli bir Kur’an’dır. Ona ancak temizlenenler dokunabilir. ” (el- Vâkıa, 56/77-79).

5. Kâbe’yi tavaf edemez.

6. Mescide giremez. Camide iken ihtilâm olan kişi, hemen mescidi terketmelidir. Kapıların kapalı olması halinde zarurete binaen caizdir. Rasûlullah, “Şu evlerin (kapılarını) çeviriniz. Çünkü ben mescidi hayız ve cünüplere helâl görmüyorum” buyurdular. (İbn Mâce Tahare, 126).

7. Namaz kıldıramaz. Cünüp olduğu halde unutarak cemaate namaz kıldıran kişi, hatırlar hatırlamaz namazı terk etmeli ve guslederek namazına devam etmelidir.

CENABET

Gusül almayı gerektiren durum ve bu durumda olan kimse için kullanılan bir terimdir. Cenabet olan, yani cinsi münasebette bulunmuş yahut rüyada ihtilam olmuş veya birine bakmakla ya da dokunmakla kendisinden şehvetle inzal vaki olmuş kimseye cünüp bu durumuna da cenabet denir. Görüldüğü üzere cünüp ile cenabet kelimeleri arasında yakın ilişki vardır. Kısaca kişinin cünüplük durumuna cenabet de denilmektedir.

İHTİLAM

Uykuda cünüp olma durumu için kullanılır. Çocuğun bülâğa veya ergenliğe ulaştığının işaretidir. Uykudan uyanan kimse, çamaşırında, yatağında veya bacaklarında yaşlık görmesi durumunda ihtilam olmuş demektir. Rüyada ihtilâm olduğunu (cinsî birleşmede bulunduğunu) hatırlayan bir kimse, o yaşlığın meni veya mezi olduğunu bilir veya şüphe ederse, gusletmesi lâzım gelir. Fakat, ihtilâm olduğunu hatırlamazsa, gusletmesi gerekmez.
Rüyada ihtilâm olduğunu görür de, eteğinde yaşlık bulunmazsa o kimsenin ilim ehline göre gusletmesi gerekmez (Ebû Dâvûd, Tahare, 94; Tirmizi, Tahare, 82).

İhtilâm, erkeklerde olduğu gibi kadınlarda da olur. Enes b. Mâlik’ten: Ümmü Süleym, Resulullah’a gelerek, Hz.Âîşe de O’nun yanında olduğu halde: “-Ya Resulullah, erkeğin uyku esnasında gördüğünü kadın da görür. Binaenaleyh, erkeğin kendisine gördüğünü kadın da görüyor” demiş, bunun üzerine Hz. Âîşe: “- Ey Ümmü Süleym! Kadınları kepaze ettin. Allah hayrını versin” demiş, Resulullah Hz. Âîşe’ye: “- Bilâkis sen, Allah senin hayrını versin. Evet, ey Ümmü Süleym! Kadın da bunu gördüğü zaman yıkanmalıdır, buyurmuştur (Müslim, Hayz, 7).

(Buradaki bilgiler Şamil İslam Ansiklopedisi’nden derlenmiştir)