Namazın Vacipleri

Namazın vacipleri, yani terk edilmeleri durumunda sehiv (yanılma) secdesi gerektiren durumları bu konumuzda maddeler şeklinde açıklayacağız. Vaciplerin hükmü, bilerek terk edildiği taktirde namazı yenilemek ve unutarak terk olunduğunda sehiv secdeleri lazım gelmek, sehiv secdesi yapmadığı taktirde kerahet ile beraber zimmetten düşüvermektir. Namazda vacip olan şeyler aşağıdaki şekilde sayılır:
1. İftitah tekbiri alınırken namaza “Allahü Ekber” diyerek başlamak vaciptir. (“Allah” farz, “ekber” vacip)
2. Kıraatta:
a) Namazda farz olan kıraati ilk iki rekatta yerine getirmek vaciptir.
b) Farz rekatların ilk iki rekatında, vitir ve nafile namazların her rekatında Fatiha sûresini okumak vaciptir.
c) Farz namazların ilk iki rekatında, vitir ve nafile namazların her rekatında zamm-ı sûre (sûre veya ayet) okumak vaciptir.
d) Fatiha’yı zamm-ı sûreden önce okumak vaciptir.
e) İlk iki rekattan her birinde Fatiha’yı bir kere okuyup tekrar etmemek vaciptir.
f) Yalnız başına namaz kılan kimse, sabah, akşam ve yatsı namazlarını dilerse aşikâre bir okuyuşla ve dilerse gizli bir okuyuşla kılar. Geceleyin kılacağı nafile namazlarda da hüküm böyledir. Fakat öğle ve ikindi namazlarında ve gündüz kılacağı nafile namazlarda gizli olarak okuması vaciptir.
g) Cemaatle kılınan namazlarda, sabah, cuma, bayram, teravih, vitir namazlarının her rekatında; akşam ve yatsı namazlarının ilk iki rekatlarında imamın aşikâre Kur’an okuması, öğle ve ikindi namazlarının bütün rekatlarında, akşam namazının üçüncü ve yatsı namazının son iki rekatında gizli olarak kıraat yapması vaciptir.
h) Kazaya kalan bir namaz, gündüzün cemaatle kılındığı taktirde eğer sabah namazı gibi aşikâre kıraat yapılması gereken bir namaz ise, yine aşikâre kıraat yapılır. Gizli kıraat yapılması gereken bir namaz ise, gizli kıraat yapılır. Tek başına namaz kılan ise, aşikâre kıraat yapılması gereken bir namazı kaza ederken dilerse hem aşikâre, hem de gizli kıraat okuyabilir. Bir rivayete göre ise, muhayyer olmayıp, gündüz kaza edeceği herhangi bir namazda gizli okuması vaciptir.
i) İmama uyan kimsenin Fatiha ve zamm-ı sûre okumaması vaciptir. Fakat İmam Muhammed, gizlice kıraat yapılan namazlarda cemaatinde kıraat yapmasını caiz görmüştür.
3. Vitir namazında kunut duası okumak ve kunut tekbiri almak vaciptir. Bu İmam-ı Azam’a göredir. İmameyne (diğer iki imama) göre ise bunlar sünnettir.
4. İki bayram namazının üçer tane ziyade tekbirleri vaciptir. Bu namazlarda, birinci rekatların rükû ve secde tekbirleri sünnettir. İkinci rekatların rükû tekbirleri ise, vacip olan ilave tekbirlere bitişik olduğu için vacip sayılır.
5. Secde yapılırken:
a) Alınla beraber burnu da yere koymak vaciptir.
b) İki secdeyi birbiri ardınca yapmak vaciptir.
c) Gerektiğinde sehiv secdesi yapmak vaciptir.
d) Namazda secde ayeti okunduğunda tilavet secdesi yapmak vaciptir.
6. Ka’delerde:
a) Üç ve dört rekatlı namazlarda ikinci rekattan sonra ilk oturuşu yapmak vaciptir.
b) İlk ve son oturuşlarda Ettehiyyatü’yü okumak vaciptir.
c) İlk oturuşta Ettehiyyatü’den sonra hemen ayağa kalkmak vaciptir.
7. Namazın farzlarında tertibe (yani öğretilen sıraya) riayet etmek vaciptir.
8. Tadili Erkâna riayet etmek vaciptir.
9. Vaciplerin her birini yerinde yapmak ve sonraya bırakmamak vaciptir.
10. Namazların sonunda selam vermek vaciptir.
Böylece, 8 tanesi kıraatta, 3 tanesi ka’delerde (oturuşlarda) ve dört tanesi de secdeyle ilgili olmak üzere namazın vacipleri 22 adete ulaşmaktadır. Bu vacipler namazın farzlarını tamamlar. Bu sebeple namazın vaciplerine dikkat etmek ve öğrenmek gereklidir.