Tadili Erkan
Tadil-i Erkân, namazın rükünlerini tam olarak noksansız yapmaktır. Kıyamda dik durmak, rükûda baş ile kalça aynı hizada olacak şekilde gergince eğilmek, rükûdan doğrulunca ayakta duruyor hissini verecek şekilde dikilmek, secdede yedi aza üzerinde durmak (iki ayak, iki diz, iki el ve burun ile birlikte alın), secdeden doğrulunca oturuyor hissi verecek şekilde oturmak sonra ikinci secdeye varmak,. Oturuşları düzgün yapmak gerekir. Bu şekilde tadil-i erkana riayet ederek namaz kılmanın manevi üstünlüğü yanında maddi faydası da vardır. Çünkü namazdaki hareketleri haklarını vererek yapmak beden için son derece faydalıdır.
Tadil-i Erkanda en çok dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
1) Kıyamda dik ve düzgün durmak.
2) Rükuda başı ve sırtı bir istikamette tutmak, bele düz bir hal aldırmak. Dizleri kırmamak, diz kapaklarını avuç içi ile kavramak, başı ne dik tutmak, nede eğmek. Kadınların ise rükuda biraz eğilmeleri yeterlidir. Ellerini de erkeklerin tersine parmakları kapalı olarak dizlerinin üzerine koyarlar.
3) Rükudan doğrulunca kıyamdaki gibi dik ve düzgün durup en az “Sübhanallah” diyebilecek kadar beklemek.
4) Secdede yere konulan organlar aynı anda yerden bulundurduktan sonra en az bir tesbih miktarı beklemek.
5) İki secde arasında tahiyyatta oturur gibi oturmak ve bir tesbih miktarı beklemektir.
TADİL-İ ERKANIN HÜKMÜ
İmam-ı Azam ile İmam-ı Muhammed’e göre namazda tadil-i erkana riayet (rükünlerin hakkını vermek) vaciptir. Tadil-i Erkanı terkten dolayı yalnız sehiv secdesi gerekir. İmam-ı Ebu Yusuf’a göre ise bir rükün olduğundan farzdır. Buna göre tadil-i erkan yapılmaksızın kılınan bir namazı yeniden kılmak gerekir. Hanefi mezhebinde tercih edilen görüş tadil-i erkana riayetin vacip olmasıdır. Bununla birlikte tadil-i erkansız kılınan namazları yeniden kılmak daha iyidir. Böylece insan ihtilaftan kurtulmuş olur. Ayrıca kerahatla kılınan namazları da yeniden kılmak vacip görülmüştür. Kılınan namazın sevabı tam olarak kazanılmak isteniyorsa namazın rükünlerine dikkat etmek, bütün rükünleri hakkını vererek yapmak, vacipleri ihmal etmemek gerekir.
ŞAFİİLERE GÖRE TADİL-İ ERKAN
Namazın bir rüknü olup farzdır. Tadil-i Erkana riayet etmeksizin kılınan namazları yeniden kılmak gerekir. Şafii mezhebinde tadil-i erkanla ilgili rükünler daha önce namazın rükünleri bahsinde teferruatıyla anlatıldı. Başlıcaları şunlardır:
• Tuma’ninet
• İtidal
• İtidâlde itminan
• Secdede itminan
• İki secde arasında oturmak
• İki secde arasındaki oturuşta itminan
• Rükünlerin tertibine riayet etmek
NAMAZDAN KENDİ İSTEĞİYLE ÇIKMAK
Namaz kılanın kendi ihtiyarına bağlı olan bir işle namazdan çıkması da İmam-ı Azam’a göre bir rükün olduğundan farzdır. Fakat iki imama göre (İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed) bu farz değildir. Bir kimse namazın sonunda teşehhüt miktarı oturduktan sonra kasten, namaza aykırı bir iş yapsa, yiyip içse ittifakla namazı tamam olur.
Bir kimse son oturuşta teşehhüt miktarı oturduktan sonra henüz ihtiyari ile namazdan çıkmadan önce namazın vakti çıksa veya başka bir namaz vakti girse, iki imama göre onun namazı tamamdır. İmam-ı Azam’a göre bozulmuş olur; çünkü bu namaza kendi iradesi ile son vermiş değildir.