Hayvanların Zekatı

Hayvanların Zekatı

Ehli (evcil) hayvanlardan koyun, keçi, sığır, manda ve deve olmak üzere beş tür hayvan zekata tâbidir.
Hayvanlardan zekât vermenin farz olması için gerekli şartlar şunlardır.
1. Evcil olmak. Yabani hayvanlara zekât gerekmez. Anası evcil olan yavru da evcil sayılır.
2. Nisaba ulaşmak. Nisaba ulaşmayan hayvandan zekât gerekmez. Koyun ve keçide zekât nisabı kırktır. Sığır ve mandalarda zekât nisabı otuzdur. Develerde zekât nisabı beştir.
3. Yıllanmak. Zekâtın farz olması için nisab üzerinden bir yıl geçmiş olması lâzımdır. Eğer hayvan bir kimsenin mülkiyetinde bir yıl kalmazsa ondan zekât gerekmez.
4. Sâime olmak. Yılın büyük kısmında (altı aydan çok) kırlarda ve meralarda süt, üreme ve besleme kaydıyla otlayan hayvanlara “sâime” denir. Bunlar zekâta tâbidir. Sâimenin zıddı olan “alüfe” yani sahibi tarafından yemlenip beslenen hayvanlar zekâta tâbi değildir.
Altı aydan az süreyle kırlarda beslenen veya mücerret binilmek veya yük taşıtılmak veya kesilip etleri alınmak üzere meralarda az çok otlatılan hayvanlar da zekâta tâbi değildir.
Ticaret için olan hayvanlar (senenin çoğunda ahırda beslense bile) ticarî mal hükmündedir.
Koyun ve Keçilerin Zekâtı
Koyun kırk tane olursa zekât nisabına ulaşmış olur. Bunun üzerinden bir yıl geçince de zekât vermek farz olur. Zekât nisbeti kırk koyunda bir koyundur. Kırktan sonra 120’ye kadar böyle devam eder. Yani 120 koyunu olan bir müslüman da zekât olarak bir koyun verir. 121 koyundan 200’e kadar iki koyun, 201’den 399 koyuna kadar üç koyun, tam 400 koyun olunca dört koyun, 400’den sonra her 100 koyun için bir koyun zekât verilir.
Keçinin zekâtı da koyun gibidir. Koyun ve keçi bir cins sayıldığından nisabın tamamlanması için birbirine ilâve edilir. Misal, bir kimsenin yirmi beş koyunuyla on beş keçisi olsa bunların toplamı kırk olduğundan bir koyun zekât vermesi gerekir. Nisab tamamlanırken koyun ve keçiden hangisi daha fazla ise zekâtın ondan verilmesi daha uygundur. Sayıları eşit olduğunda sahibi dilediğinden verir. Ancak tamamı koyun veya keçi olursa zekâtın kendi cinsinden verilmesi gerekir.
Zekât olarak verilecek koyun veya keçinin bir yaşını bitirmiş olması gerekir. Bir yaşını tamamlamamış kuzular eğer koyun varsa, zekâtta koyun gibi hesaba katılırlar.
Sığır ve Mandaların Zekâtı
Sığırda zekât nisabı otuzdur. Bundan azı için zekât gerekmez. Zekât nisbeti ise şöyledir:
Otuz sığırdan otuz dokuz sığıra kadar zekât olarak iki yaşına girmiş erkek veya dişi bir buzağı verilir. Kırk sığırdan altmış sığıra kadar üç yaşına girmiş erkek veya dişi bir dana verilir. Sığırların sayısı altmış bir olunca birer yaşına bitirmiş iki buzağı verilir. Sonra her otuzda bir buzağı ve her kırkta bir dana hesabı üzerine zekât verilir. Meselâ, yetmiş sığır için bir buzağı + bir dana verilir. Seksen sığır için iki dana verilir. Doksan sığır için üç buzağı verilir. 100 sığır için iki buzağı + bir dana verilir. 120 sığır için üç dana veya dört buzağı verilir.
Zekât vermek konusunda manda da aynen sığır gibidir, ikisi de aynı cinstir. Sığır ile manda karışık olunca birbirine ilâve edilir. Karışımda hangisinin sayısı daha fazla ise zekât ondan verilir. Sayıları eşit olduğunda pahalı olanların ucuzundan, ucuz olanların pahalısından verilir. Meselâ, sığır ve manda eşit miktarda ve karışık ise ve manda kıymetliyse mandanın ucuzundan, sığırın iyisinden verilir.
Zekât verilecek sığırın en az iki yaşına girmiş olması gerekir. Zekât verilecek sığırın erkek veya dişi olması far ketmez.

Develerin Zekâtı
Develerde zekât nisabı beştir. Daha azına zekât düşmez. Beş deve için bir koyun zekât verilir. Bundan sonra, beşten dokuza kadar da bir koyun verilir. On deveden yirmi deveye kadar her beş devede bir koyun verilir (Yani on-on dört için iki koyun; on beş-on dokuz için üç koyun). Yirmiden yirmi dörde kadar bir şey vermez. Yirmi beşten otuz beş deveye kadar iki yaşına girmiş bir dişi deve yavrusu verilir. Bundan sonraki miktarlar için özel hesapları vardır, gerekirse daha ayrıntılı bilgi veren kitaplara bakılmalıdır.
Develerin zekâtında dişi ve erkeklerin karışık olması sonucu değiştirmez. Ancak zekât olarak verilecek deve orta halde dişi olması gerekir. Yaşının da en az ikiye girmiş olması gerekir. Zekât verirken dişi deve bulunmadığı takdirde erkek deve kıymet olarak verilir.
Atların Zekâtı
Atların zekâta tâbi olmasında ise görüş farklılığı vardır. İmâm-ı Âzam’a göre dişi erkek karışık veya sadece dişi olarak bulunan atlar zekâta tâbidir. Sadece erkek atlarda ise zekât yoktur. Atlarda zekât nisabı aranmaz. Sahibi dilerse her at için 1 dinar, dilerse atların kıymetinden hesaplayarak ticaret malında olduğu gibi yüzde iki buçuk zekât olarak verir.
İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise ticaret için olmayan atlar zekâta tâbi değildir. Fetva ikinci görüşe göredir.



YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.